S.S.S.

Polietilen Boru PE100 Boru HDPE Boru Nedir?

PLASTİK NEDİR- POLİETİLEN (PE) NEDİR?

           Plastik kelimesi  antik çağlarda Yunanlılar tarafından “eğilip bükülebilen” anlamında kullanılmıştır.
Plastik; karbonun (C) Hidrojen (H), Oksijen (O),azot (N) ve diğer organik ya da inorganik elementler ile oluşturduğu Monomer adı verilen, basit yapıdaki moleküllü gruplardaki bağın koparılarak, Polimer adı verilen uzun ve zincirli bir yapıya dönüştürülmesi ile elde edilen malzemelere verilen isimdir.
           İlk bulunan plastik maddesi PVC’dir. PVC maddesi 1835 yılında Fransız kimyager Henri Victor Regnault tarafından laboratuar ortamında tesadüfen elde edilmiştir. Günümüzde en çok kullanılan Polietilen (PE) maddesi ise ilk olarak 1898 yılında Alman Kimyager Hans Von Pechman tarafından yine tesadüfen diazometan maddesini ısıtırken elde edilmiştir. Yani plastik hammaddesi elde etmek için ham petrolün distilasyonundan elde edilen ETİLEN in bir dizi kimyasal işlemlerden geçirilerek ETİLEN MONOMERi elde edildikten sonra bu elde edilen etilen monomeri de polimerizasyon işleminden geçirilerek POLİETİLEN maddesi elde edilir.  
            Polietilen hammaddesinin üretimi için %97 oranında ham petrol kullanılır. Yani polietilen hammaddesinin üretimi, bulunabilirliği ve fiyat tümüyle ham petrole bağlıdır. 

            Polietilen hammaddesi yoğunluklarına ve kristal yapı yüzdelerine göre 3 ana gruba ayrılır. 

                • Düşük yoğunluklu polietilen hammaddesi
                • Orta yoğunluklu polietilen hammaddesi
                • Yüksek yoğunluklu polietilen hammaddesi.

Polietilen Hammaddesinin Kimyasal Özellikleri

	Yüksek Yoğunluklu PE	Orta Yoğunluklu PE	Düşük Yoğunluklu PE
Yoğunluk	0,945-0,965g/cm3	0,926-0,940 g/cm3	0,910-0,925 g/cm3
Üretim basıncı	700 atmosfer	1000-1500 atmosfer	1000-2000 atmosfer
Üretim sıcaklığı	<100 ⁰C	100-150 ⁰C	150-200 ⁰C
Dallı molekül zinciri miktarı	4-5 adet/1000	35-50 adet/1000	80 adet/1000
Kristal yapı oranı	%90 kristal yapı oranı	%70 kristal yapı oranı	%60 kristal yapı oranı
Şeffaflık oranı	%90-95	%85-90	%50-85
Erime noktası	135 ⁰C	120 ⁰C	95-105 ⁰C
MFI (5 Kg/190 °C)	0,22-0,60 g/10 dak	0,85 g/10 dak	>0,85 G/10 dak
23 °C’de kopma gerilimi	>21 MPa	>15 MPa	>23 MPa
23 °C’de elastikiyet Modülü	>600	>700	>1000
Polietilen Malzemelerin MFR Sınıflandırılması            Polietilen boru şebekelerinde PE hammaddenin sınıfına ve şebekenin durumuna göre emniyet katsayısı tespit edilerek tüm hesaplamalar bu katsayıya göre yapılır. Doğalgaz borusu şebekelerinde emniyet katsayısı C=2.0 içme suyu isale hatlarında emniyet katsayısı C=1.25 olarak alınır. MALZEME CİNSİ C MİN PB 1,25 PE 1,25 PP 1,6 PVC 2,0

Polietilen Hammaddesini Yanıcılık Özelliği;

           İçerisinde %21 den fazla Oksijen bulunduran ortamlarda yanan maddeler yanıcı maddeler grubuna girmektedirler. Bu nedenle de PE yanıcı ürünler grubundadır. PE nin Oksijen Indexi %17 dir. bir ortamda %17 den fazla Oksijen varsa, o ortamda PE hammaddesi yanar.
            PE hammaddesinin yanması sonucu Karbonmonoksit ve Karbon Dioksit açığa çıkar. Karbonmonoksit insanlar için zehirleyici özelliğe sahiptir. PE nin en dezavantajlı yönü petrolden üretildiği için yanıcılığının yüksek olmasıdır.
           DIN 4102-1 ve EN 13501-1 standartları, Polietileni normal yanıcı maddeler grubunda göstermektedir. PE 350 ⁰C sıcaklıkta kendiliğinden alev alır. PE yangınları su, köpük, karbon dioksit veya toz ile söndürülür.

Polietilen Boru Hammaddesinin (PE)'nin Asitlere ve Sürtünmeye Karşı Dayanımı

           Polietilen hammaddesi çok yüksek molekül ağırlığına sahip olduğu için polar olmayan bir maddedir. Bu nedenle kimyasal maddelere (asitlere, bazlara, solventlere) karşı çok iyi bir dayanım gösterir.

POLİETİLEN BORU GENEL ÖZELLİKLERİ

            Petrokimyasal gelişmeler sonucu plastik hammadde çeşitlenmesi gelişmeleri uç noktalara gelmiştir. Pe hammaddelerin ilk hali (PE 32 - LDPE) ile içme suyu borularında kullanımız 1950 li yıları bulmaktadır. PE 63 hammaddesi geliştirilip düşük basınçlı sistemlerde kullanılmış,en çok 4 bar doğalgaz sistemlerinde kullanılabilmiştir.PE 63’ten sonra PE 80 hammaddesinin kullanılımına başlanmıştır.İçme suyu ve doğal gaz şebekelerinde kullanılmıştır.1990 yılının başlarında PE 100 hammaddesi içme,kullanma suyu ve doğalgaz şebekelerinde yüksek performans sağlamış ve ekonomik bir çözüm olmuştur

          POLİETİLEN PE borularla ilk içme suyu uygulamaları 1960’lı yıllardan itibaren Amerika Birlleşik Devletleri  ve Kanada da yapılmaya başlanmıştır.O tarihlerde gerçekleşen projeler,halen sorunsuz olarak çalışmaya devam etmektedir.
• 1.Jenerasyon Hammaddeler PE 32(LDPE) , PE 40 (LDPE) PE 63 (HDPE)
• 2.Jenerasyon Hammaddeler  PE 80 (MDPE), PE 80 (HDPE)
• 3.Jenerasyon Hammaddeler  PE 100 (HDPE)

Polietilen Borular'ın Sınıflandırılması

            Polietilen boru ve ek parça üretiminde kullanılan hammaddeler MRS ile sınıflandırılır. MRS,malzemenin 20 oC  de 50 yıl süre ile iç basınca gösterdiği mukavemet değeridir.

HAMMADDE SINIFI	MRS(MPa) DEĞERİ
PE  32	3.2
PE  40	4.0
PE  63	6.3
PE  80	8.0
PE  100	10

Günümüzde Polietilen Borularının En Çok Tercih Edilmesinin Nedenleri Şunlardır..

 Polietilen ile yapılan borular -50 °C ile +60 °C gibi çok yüksek sıcak aralığında güvenle kullanılabilir.
 Polietilen Boru en az 50 yıl kullanım ömrü vardır.
 Polietilen borular özgül ağırlığının düşük olması nedeniyle taşıması kolay ve ucuzdur.
 Polietilen borular esnekliği nedeniyle depremlerden en az etkilenen türdür. 
 İyi derecede aşınma, sürtünme ve paslanmaz özelliğine sahiptir.
 Polietilen Borular Kimyasal maddelere karşı oldukça dayanlıklıdır.
 Kaynak ve birleştirme yöntemleri oldukça basittir.
 İyi bir maliyet ve performans verimine sahiptir.
 Su ile kimyasal etkileşimde bulunmadığından dolayı suyun görünüşüne tadına kokusuna vs. etki etmez. Bu sebepten dolayı su taşınmasında en çok tercih edilen türdür.
 Polietilen hammaddesi çok iyi sıkıştırma özelliğine sahip olduğu için yüzeyi pürüzsüz üretilebilir. Yüzeyinde organik maddeler tutunmasına izin vermez.
 Polietilen borular elektriği iletmezler.
 Polietilen Borular asitlere ve alkalilere karşı oldukça dayanıklıdır. Sadece nitrik asitten zarar görür.
 Polietilen Borular mikroorganizmalara karşı dayanıklıdır.
 Polietilen Borular Organik çözücülerde çözünme yapmazlar.